Co drugi gatunek ptaka na Ziemi należy do wróblowych. Niektóre ptaki z tego rzędu bez trudu można rozpoznać (jak na przykład posiadaczkę pięknego niebieskiego piórka – prezentowanego na zdjęciu obok), inne są tak podobne do siebie, że nawet fachowcy mają spore wątpliwości. Kilka wróblowatych, łatwych do rozpoznania, prezentujemy w dzisiejszym artykule.

Najliczniejszym rzędem ptaków oraz najbardziej zróżnicowanym jest rząd wróblowych. Zalicza się tutaj ponad 4500 gatunków, czyli ponad połowę wszystkich gatunków ptaków na świecie!

Również przedstawiciele tego rzędu są najliczniejsi w Polsce – na 450 wszystkich gatunków ptaków, ponad 170 stanowią wróblowe, począwszy od pospolitych i oczywistych gatunków, jak wróbel domowy, czy sikorka bogatka, po bardzo rzadko występujące, jak niepozorna świstunka grubodzioba.

Trudność w rozpoznawaniu wróblowych polega przede wszystkim na tym, że jest wiele gatunków występujących w tych samych siedliskach i bardzo podobnych do siebie , często do tego stopnia, że rozpoznanie gatunku jest możliwe tylko przy bliższych oględzinach po schwytaniu ptaka (dozwolone tylko dla uprawnionych obrączkarzy i naukowców) lub po rozpoznaniu jego głosu (o ile ptak będzie miał akurat ochotę odezwać się).

Najważniejsze to jednak nadal podążać schematem podobieństw i różnic między obserwowanym ptakiem a ptakami, które znamy. Czy potrafimy mniej więcej określić wielkość obserwowanego osobnika? Czy jest wielkości wróbla? Nawet jeśli jest podobnej wielkości, może być delikatniejszej budowy, mieć dłuższy bądź krótszy ogon, wąski dziób…i tak dalej. Dobrym treningiem jest przypatrywanie się sylwetce ptaków i próba jej odtworzenia na kartce. Z czasem, nawet niewyraźnie widząc upierzenie ptaka, będziemy w stanie przyporządkować go przynajmniej do rodziny, na podstawie kształtu jego ciała.

Rząd wróblowych podzielony jest na kilkadziesiąt rodzin. To całkiem sporo, zaliczają się do niego średniej wielkości drozdy, jemiołuszki, szpaki, dzierzby, większe krukowate i wilgi, a najliczniej reprezentowane są małe ptaki, takie jak sikory, świstunki, muchołówki, pokrzewki, pliszki, jaskółki.

Wilgowate

Rodzina wilgowatych w Polsce jest reprezentowana tylko przez jeden gatunek – wilgę i jest to ptak na tyle unikatowy, że nie da się go pomylić z żadnym innym. Intensywnie żółta barwa piór głowy, piersi, i części grzbietu pięknie kontrastuje z połyskliwymi, czarnymi piórami skrzydeł. Spotkanie z wilgą za każdym razem to okazja, by świętować, ponieważ nie jest ona zbyt liczna na terenie Polski.

Krukowate

Zupełnie inaczej jest w przypadku większości gatunków krukowatych. Wrona siwa, gawron, kawka, sroka i sójka są powszechne w miastach, na obrzeżach miast, a sójka również na terenach leśnych. Jedynym gatunkiem stroniącym od obecności ludzi jest kruk, chętnie gnieżdżący się na terenach leśnych.

Krukowate – gawron, wrona siwa

Rozpoznawanie poszczególnych gatunków nie powinno nastręczać trudności, może poza odróżnieniem kruka od gawrona, zwykle nie jest jednak możliwe spotkanie ich jednocześnie na tym samym terenie, a na pewno, jeśli widzimy dużego ptaka o masywnym dziobie, całego w czarnych piórach, możemy być pewni, że to gawron! Dwukolorowa wrona siwa, wyglądem przypomina dżentelmena w smokingu i szarej kamizelce, najczęściej elegancko przechadza się po parkach, chodnikach i zagląda do koszy na śmieci w poszukiwaniu pożywienia.

Krukowate – sroka

Sroki równie elegancko upierzone, w śnieżnobiałych piórach na piersi i brzuchu, z czarnymi, połyskującymi granatem i zielenią piórami na skrzydłach i grzbiecie oraz długim ogonem, nie tak często występuje  w centrach miast, związana jest raczej z jego cichszymi obrzeżami  oraz wsiami, z roku na rok coraz więcej obserwuje się jednak srok również w ruchliwych miejscach.

Krukowate – kawka

Kawka, „miniaturowy kruk” jest nie większa od gołębia miejskiego, bardzo głośna, ciągle nawołuje głośnymi „szczeknięciami”. Dorosłe osobniki mają blado-błękitną tęczówkę i „osiwiałą” szyję, kark i policzki, natomiast na czubku głowy ma  czarne pióra, które kontrastują z szarymi na szyi i karku.

Krukowate – sójka

Jedyna w swoim rodzaju sójka, w odróżnieniu od opisanych wyżej gatunków nie jest czarna! Można powiedzieć, że jest papugą wśród krukowatych, pióra pokrywające jej ciało są różowo-szare, skrzydła zdobi bogaty rysunek oraz wyjątkowe błękitne piórka – jedyne takie w świecie przyrody! Oprócz tego, w odróżnieniu od pozostałych krukowatych posiada pióra układające się w dwa czarne paski po bokach dziobu, które wyglądają jak komiczne wąsy.

Tekst: Liliana Keselinka-Nawrot

Tu znajdziesz poprzednie odcinki:

Pierwsze kroki ornitologa, cz. 1

Pierwsze kroki ornitologa, cz. 2

Galeria zdjęć