„Las karboński” już niedługo odrodzi się po zimowym śnie, jest jednym z obowiązkowych punktów wycieczki EDUSCIENCE do Raciborza.

Skrzyp olbrzymi (Equisetum maximum), bo o nim tu mowa, jest rośliną która stanowi żywą pamiątkę fauny karbońskiej. Gatunek ten występuje coraz rzadziej ze względu na zmniejszanie się powierzchni jego siedlisk wskutek działalności człowieka. W Polsce jest prawnie chroniony ma stanowiska w Karpatach, rzadziej w Sudetach i na Niżu Polskim w północnej części kraju. Niech zatem nikogo nie dziwi radość autora, gdy co roku obserwuje w Raciborzu odradzanie się jednego z kilku łanów skrzypu olbrzymiego.

Roślina ta u nas znajduje się też na edukacyjnym szlaku przyrodniczym i jest poznawana przez uczestników wycieczek EDUSCIENCE. Aby chronić przyrodę (szczególnie zagrożoną) we właściwy sposób, należy spełnić wiele warunków. Oprócz dobrych przepisów prawnych i fachowców dbających o ich wypełnianie powinno się kłaść duży nacisk na powszechną edukację na temat chronionych obiektów i organizmów w celu przekazania laikom przystępnej wiedzy o otaczającym ich środowisku. Skrzypowi olbrzymiemu z całą pewnością należy się uwaga edukacyjna. Podziwianie reliktowego „lasu karbońskiego” na Górnym Śląsku wzmacnia świadomość, że rośnie o około 600 metrów nad poziomem swoich pobratymców z karbonu.

Jego rodowód sięga karbonu to jest okresu w dziejach Ziemi  od 360 do 290 milionów lat temu. Co prawda las karboński nie przypominał obecnych lasów. Rosły w nich drzewiaste paprotniki w tym 30-to metrowe widłaki, lipodendrony, sigilarie oraz skrzypowe, których największymi przedstawicielami były 20-to metrowe kalamity o średnicy pnia od 1 do 4 metrów. Rośliny te w procesach geologicznych utworzyły pokłady węgla. Obecnie można spotkać ich ślady w skamielinach.

Z punktu widzenia botaniki rośliny skrzypowe stanowią grupę reliktową występującą w obszarach strefy umiarkowanej, w miejscach wilgotnych i cienistych. Skrzyp olbrzymi jest byliną, która wytwarza kłos zarodnikowy o długości od 4 do 8 centymetrów. Latem z kolei – pędy płonne o średniej wysokości 150 centymetrów. Charakterystycznym elementem budowy łodygi (tak było też w karbonie) są specyficzne kanały powietrzne z centralnym kanałem rdzeniowym. Roślina w swym pokroju jest bardzo dekoracyjna.

Zapraszam na wycieczki EDUSCIENCE do Raciborza!

Galeria zdjęć