Eduscience

W szkole podstawowej na pierwszym etapie kształcenia zakres monitoringu to raczej wytworzenie nawyku obserwacji otaczającej przyrody w określonych porach dnia oraz zapamiętanie lub zanotowanie najważniejszych zaobserwowanych zjawisk. Każde zdarzenie i obserwacja dokonywana przez ucznia podlega jego subiektywnej ocenie i opisowi. Te niekiedy drobne wydarzenia, są początkiem informacji, jaka może być przekazywana dalej przez pojedynczego lub grupę uczniów. Uczeń przekazując taką informację musi w pierwszej kolejności dokonać jej oceny pod kątem zgodności z rzeczywistością, aby można ją dalej rozpowszechniać. Ważnym elementem w takim procesie jest nie tylko wytworzenie u siebie nawyku sprawdzania informacji przed jej dalszym przekazywaniem, ale także odpowiedzialności za to, że informacja o zdarzeniu powinna być często przekazana niezwłocznie lub w ściśle określonym przedziale czasowym bądź w miarę systematycznie.

Zakres tych obserwacji powinien się opierać o typowe zdarzenia i fakty w przyrodzie związane między innymi z porami roku, łatwe do zdefiniowania, ale i charakterystyczne dla danego rejonu kraju. Możliwość obejrzenia rozkładu tych samych zdarzeń lub faktów na mapie Polski pozwoli uczniowi na własną ocenę różnic w środowisku jego miejsca zamieszkania lub bezpośredniego otoczenia.

Elementami dla takiego monitoringu winno być codzienne określenie w tej samej porze dnia podstawowych warunków meteorologicznych:

  • zachmurzenie – w trzech kategoriach: dzień słoneczny, całkowicie pochmurny bądź mieszany,
  • wiatr – stwierdzenie występowania lub braku wiatru, a w przypadku występowania wiatru określenie czy jest silny czy słaby,
  • opady atmosferyczne – w dwóch kategoriach: stwierdzenie występowania lub braku opadów atmosferycznych oraz dodatkowo określenie, czy jest to deszcz czy śnieg,
  • czy wystąpiły w ostatniej dobie burze lub pioruny,
  • czy zbiornik wodny (jeśli znajduje się w danej miejscowości) pokryty jest lodem.

Obserwacje powinny również nawiązywać do elementów otaczającej przyrody żywej:

  • zanotowanie przylotu lub odlotu bądź przelotów bocianów,
  • pojawienie się pierwszych kwiatów (forsycji, kasztanowca i bzu),
  • pojawienie się żółtych liści na brzozach i ich całkowite opadnięcie,
  • zanotowanie okresu opadania kasztanów i żołędzi.