Wpłyń na wodę! – nowa seria filmów - Artykuły naukowe

Filmy z cyklu „Wpłyń na wodę” są przystępne, skierowane do szerokiego grona odbiorców. W poszczególnych odcinkach występują goście specjalni – naukowcy, którzy w wodzie poszukują czegoś fascynującego oraz osoby zaangażowane w działania na rzecz ochrony środowiska wodnego. Rozmowy z gośćmi prowadzi dydaktyk Projektu EDUSCIENCE dr Magdalena Puczko. Na planie filmowym rozmówcy spotykają się w różnych okolicznościach i scenerii – na kutrze rybackim, nad rzeką, w przedszkolu dla raków, przy cielsku wieloryba, w oczyszczalni ścieków, w laboratorium, na pontonie… Filmy urozmaicono grafikami i podpisami. Są krótkie – każdy trwa około 7 minut, mogą więc być z powodzeniem wykorzystane przez nauczycieli podczas lekcji, stanowiąc inspirację do dyskusji z uczniami.

Woda ukazana jest jako środowisko, w którym intrygujące zjawiska przyrodnicze rozgrywają się niczym spektakle teatralne pełne ciekawych bohaterów, do których należy na przykład rybka różanka wchodząca w intymny związek z małżem, czy dafnia której rola w jeziorze jest podobna do tej, jaką odgrywa antylopa na afrykańskiej sawannie.

Bohaterowie są jednak wrażliwi na zanieczyszczenie środowiska i niezbędne jest utrzymanie dobrej jakości wody w zbiornikach wodnych, aby spektakle trwały nieprzerwanie. I tu do głosu dochodzi główne przesłanie ukryte w tytule cyklu, a mianowicie, że człowiek może i powinien wpływać na poprawę jakości wody. W jaki sposób?

Jednym z oczywistych działań jest oczyszczanie ścieków komunalnych i przemysłowych, dlatego jeden z odcinków zrealizowano w nowoczesnej oczyszczalni ścieków, prezentując między innymi niezwykłych jej „pracowników” – sysydlaczki i inne pracowite organizmy. Liczą się również działania lokalne podejmowane w ramach inicjatyw obywatelskich polegające na uprzątaniu brzegów rzeki i wyławianiu z niej śmieci – butelek, porzuconych pralek, kanap…

Sprawą wielkiej wagi jest też niezakłócanie naturalnego procesu samooczyszczania wody w rzece i konieczność uwzględnienia procesów naturalnych w planach zagospodarowania dolin rzecznych. Jeden z odcinków filmu poświęcono znaczeniu osadów rzecznych, które pełnią rolę naturalnego filtra w rzece. Podobnie jest z osadami bałtyckiej plaży, gdzie „tłumy” mikroorganizmów i maleńkich zwierząt żyjących w wodzie między ziarnami piasku „pożerają” zanieczyszczenia. I wszystko to za darmo.

Edukacja i uwrażliwianie na przyrodę to pośrednie sposoby „wpływania na wodę”, czemu dedykowane są wszystkie filmy niniejszego cyklu.

Zagrożeniem dla wrażliwych bohaterów oprócz zanieczyszczeń jest też inwazja ze strony obcych gatunków, które człowiek „wpuścił” do ich środowiska, a teraz panoszą się, zabierając im przestrzeń do życia. W jednym z odcinków pokazano więc zmagania rodzimego głowacza z inwazyjnymi babkami, w innym zaś przedstawiono trud badaczy, jaki podjęli w celu uratowania raka szlachetnego, który przegrał konkurencję z rakiem z… Ameryki.

Ale woda to nie tylko środowisko życia, wodę musimy pić żeby żyć, tymczasem wody w Polsce jest mało, a jej jakość pozostawia wiele do życzenia. W jaki sposób więc się dzieje, że woda w kranie jest czysta? O tym opowiada odcinek zrealizowany w stacji uzdatniania wody, wyjaśniając przy tym, dlaczego w stacji na równi z ludźmi „pracują” małże i ryby.

Ciśnie się na usta stwierdzenie, że woda jest bezcenna. Okazuje się jednak, że specjaliści potrafią wycenić jej wartość w pieniądzu – i o tym właśnie opowie kolejny z filmów.

Cykl „Wpłyń na wodę” zrealizowała ekipa filmowa znana z programu telewizyjnego „Dzika Polska”. Projekt dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Filmy są dostępne na kanale YouTube:

https://www.youtube.com/playlist?list=PL9SsDTPAN6f0_r-GPa5kJkUHbwTM1npDF

Zapraszam do zapoznania się z filmami z cyklu „Wpłyń na wodę”

dr Magdalena Puczko